مجازات انتشار فیلم در فضای مجازی
رده سنی تعیین نشده
فضای مجازی با گسترش و پیشرفت خود، همانند سایر دستاوردهای بشر، علاوه بر منافع بی شمار، مشکلاتی را نیز به همراه آورده است.
بسیاری از این مشکلات در اکثر کشورها تحت عنوان جرائم رایانه ای جرم انگاری شده اند. متأسفانه، در چند سال اخیر برخی افراد سودجو و هنجارشکن با انتشار تصاویر و فیلم های خصوصی دیگران در شبکه های اجتماعی، امنیت اجتماعی را به مخاطره انداخته اند.
به نقل از آریا دادیار بسیار پیش آمده است که عکس های خصوصی و خانوادگی افراد به نوعی در اختیار دیگران قرار می گیرد و بدون رضایت صاحب عکس در فضای مجازی منتشر می شود یا آن که یابنده صاحب عکس را به انتشار عمومی آن ها تهدید کرده و از این طریق از او اخاذی می کند.
سؤال این است که آیا عمل انتشاردهنده تصاویر خصوصی جرم محسوب می شود یا خیر و اگر جرم است، نحوه تعقیب آن چگونه است؟
مطابق ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه ای، هرکس با استفاده از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، صوت و تصویر، فیلم خصوصی و خانوادگی و اسرار دیگری را بدون رضایت او، جز در موارد قانونی، منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به گونه ای که منجر به ضرر یا هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
این مجازات برای افرادی است که بدون تغییر در تصاویر، اقدام به انتشار آن ها می کنند. قانون گذار برای کسانی که با تصویرسازی درصدد مخدوش کردن آبروی افراد هستند نیز مجازات جداگانه ای در نظر گرفته است.
براساس ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه ای، هرکس با استفاده از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم، صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را نشر دهد یا با علم به تغییر یا تحریف، منتشر کند، به گونه ای که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. همچنین، اگر تصاویر مستهجن باشد، در این صورت مرتکب به حداکثر هر دو مجازات محکوم می شود.
نحوه شروع شکایت در این مورد
در مواردی که انتشار تصاویر جرم محسوب می شود، این جرایم اصولاً جنبه خصوصی دارند؛ یعنی فقط در صورت شکایت شاکی خصوصی قابل تعقیب هستند و اگر صاحب تصاویر شکایتی نکند، پرونده ای تشکیل نمی شود و موضوع مسکوت می ماند.
در صورتی که بزه دیده قصد شکایت داشته باشد، باید به دادسرای شهرستان خود (در تهران، دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای) مراجعه کرده و شکایت خود را به همراه مدارک و مستندات موجود تقدیم کند.
شاکی می تواند شکایت خود را ابتدا در درگاه خدمات الکترونیک قضایی قوه قضاییه ثبت کرده و سپس حضوراً به دادسرا مراجعه کند.
اگر تصاویر یا فیلم ها یا اصوات منتشر شده در فضای مجازی از نوع مبتذل یا مستهجن باشند، عمل انتشار دهنده حتی با رضایت صاحب تصاویر نیز جرم است و تعقیب آن نیازی به شکایت شاکی خصوصی ندارد.
کافی است که مرجع قضایی از هر طریق، مثلاً از طریق گزارش های مردمی یا گزارش پلیس فتا، از وقوع جرم مطلع شود.
در این صورت، مرتکب جرم را شناسایی و تعقیب می کند. مجازات منتشرکننده در این مورد طبق ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه ای، حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات خواهد بود.
اگر مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود، در صورتی که مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
محتویات مستهجن به تصاویر، صداها یا متون واقعی یا غیر واقعی اطلاق می شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد، اندام تناسلی، آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
بنابراین، دامنه محتویات مستهجن از صدا و تصویر فراتر بوده و نوشته های منافی عفت و اخلاق را نیز در بر می گیرد.
به موجب قانون، هیچ فردی حق انتشار تصاویر مستهجن از خود و دیگران را در فضای مجازی ندارد و اگر فردی به نوعی با انتشار عکس یا فیلم عفت عمومی را جریحه دار کند، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که منظور از افساد فی الارض چیست؟ برای پاسخ به این سوال لازم است ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم.
به موجب ماده مذکور، هرکس به طور گسترده علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن ها مرتکب شود، به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع باشد، مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که منظور از افساد فی الارض چیست؟ برای پاسخ به این سوال لازم است ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم.
به موجب ماده مذکور، هرکس به طور گسترده علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن ها مرتکب شود، به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع باشد، مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.
